เมื่อพูดถึง ผ้ากระสอบ หลายคนอาจจะนึกถึง ว่า ผ้ากระสอบ นำไปใช้เพียงแค่ ในทางเกษตรกรรม อาทิเช่น การบรรจุธัญพืช , ปุ๋ย , เคมีภัณฑ์ต่าง ๆ เป็นต้น แต่แท้จริงแล้ว ผ้ากระสอบ ที่อัดแน่นไปด้วยคุณสมบัติที่ดี มีคุณภาพ ทำให้นิยมนำมาผลิต เป็นสินค้า / ผลิตภัณฑ์อื่น ๆ มากมาย หลายประเภท ก่อนไปทำความรู้จักกับ 3 ดีไซน์ สุดเก๋ จากใยผ้ากระสอบ ไปทำความรู้จักกันก่อน ว่า ผ้ากระสอบคืออะไร ? ผลิตจากอะไร ?
ประวัติผ้ากระสอบ คืออะไร ?
ผ้ากระสอบ เกิดจากอะไร ?
ใยผ้ากระสอบ โดยกำเนิดมาจากต้นปอ โดยเราจะใช้ใยจากต้นปอ นำมาตากแห้ง แล้วเข้าสู่กระบวนการทอ ในภายหลัง มีการใช้งาน มาตั้งแต่สมัยสุโขทัย ในประเทศไทย มีพันธุ์ปอที่รู้จัก และนิยมปลูก กันอย่างแพร่หลาย ทั้งหมด สายพันธุ์ ได้แก่ ปอกระเจา , ปอแก้ว และปอคิวบา ทั้ง 3 สายพันธุ์นี้ จะมีการแบ่งแยก ตามคุณสมบัติเส้นใย ดังนี้
- ปอกระเจา : แบ่งออก 2 ชนิด
ปอกระเจาฝักยาว - มีเส้นใย สีเหลืองอ่อน และเหนียว
ปอกระเจาฝักกลม - มีเส้นใยสีขาว เหนียวน้อยกว่า ใยของปอกระเจาฝักยาว
ปอกระเจา เป็นพืชที่อยู่ใน ตระกูลทิเลียซีอี สกุลคอร์โครุส โดยเส้นใยของปอกระเจา ทั้งสองชนิดนี้ มีคุณภาพดีกว่าปอแก้ว
- ปอแก้ว และปอคิวบา :
เป็นพืชอยู่ในวงศ์ และสกุลเดียวกันกับ ต้นฝ้าย คือ อยู่ในวงศ์มัลวาซีอี สกุลไฮบิสคุส แต่ ปอคิวบา มีเส้นใย ที่มีคุณภาพดีกว่าปอแก้ว ปอทั้งสองชนิดนี้ มีลักษณะทางพฤกษศาสตร์ คล้ายคลึงกันมาก แต่ มีชื่อพื้นเมืองต่างกัน เพราะเรียกชื่อ ตามท้องถิ่นที่ปลูก ปอแก้ว มีชื่อเรียกต่าง ๆ กัน เช่น โรแซลล์ ปูซาเฮมพ์ และชันนี เป็นต้น
ปอแก้วนี้มี 2 ชนิด ชนิดหนึ่ง ใช้กลีบรองดอก ทำเป็นอาหาร เรียกว่า "กระเจี๊ยบ" และอีกชนิดหนึ่ง ใช้เปลือก ทำเป็นเส้นใย ส่วนปอคิวบา ก็มีชื่อเรียกต่าง ๆ กัน เช่น เคนัฟ บิมลิพาตัม เดคคานเฮมพ์ และเมสตา เป็นต้น
ต้นปอ เป็นพืชที่ ไม่กลัวความแห้งแล้ง สามารถเจริญเติบโตได้ ในดินทุกประเภท แต่ดิน ที่ต้นปอชอบมากที่สุดคือ ดินร่วนซุย ที่มีความอุดมสมบูรณ์มาก และมีฝนกระจาย สม่ำเสมอตลอดฤดู พื้นที่ปลูกปอ ในประเทศไทย ส่วนใหญ่ อยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จังหวัดที่ปลูกมาก คือ ขอนแก่น ชัยภูมิ บุรีรัมย์ มหาสารคาม ศรีสะเกษ อุดรธานี และอุบลราชธานี
คุณสมบัติเด่น ของผ้ากระสอบ มีอะไรบ้าง ?
- เป็นเส้นใยจากธรรมชาติ 100 % : มีความแข็งแรง ทนทาน และใช้งานได้นาน เป็นเส้นใย ที่สามารถย่อยสลายเองได้ ไม่เป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อม ถึงแม้ว่า ผ้ากระสอบ จะมีอายุ และโอกาสการใช้งาน น้อยกว่าการใช้พลาสสติก แต่พลาสสติก เป็นสิ่งที่ ไม่สามารถย่อยสลายตัวเองได้ ใช้เวลายาวนาน ก่อให้เกิดมลภาวะ และกระทบต่อ สิ่งแวดล้อมอย่างมาก
- สามารถใช้งาน ผ้ากระสอบได้นาน : ผลิตภัณฑ์ ที่ทำจากผ้ากระสอบ มีความแข็งแรง ทนทาน ทนต่อแรงดึง และการยืดตัวของเส้นใย ทำให้ผ้ากระสอบ ใช้งานได้นาน ถึงแม้จะต้องรับน้้ำหนักเยอะ บรรจุของหนัก ในทางอุตสาหกรรมหนัก และทางเกษตรกรรมก็ตาม เช่น เคมีภัณฑ์ ถ่านหิน ปูนซีเมนต์ ธัญพืช ข้าว เมล็ดพันธุ์ เป็นต้น
- ป้องกันความชื้น : จะสังเกตเห็นได้ว่า เมื่อผ้ากระสอบเปียกน้ำ จะแห้งเร็วกว่าผ้าชนิดอื่น ด้วยคุณสมบัตินี้ จึงทำให้ ผ้ากระสอบนิยมนำมาใช้ ในอุตสาหกรรมสิ่งทอด้วย
- ยิ่งเหนียวมาก ยิ่งดี : ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับกระบวนถักทอ และการปั่นเส้นใย เมื่อเส้นใยไม่ขาด ก็จะทำให้ ไม่เกิดความยุ่งยาก ต่อเครื่องจักร และทำให้ผ้ากระสอบ มีความเหนียวและคงทนมากขึ้นด้วย
- ย้อมติดสีได้ดี : เนื่องจาก ผ้ากระสอบ มีคุณสมบัติในการดูดซับสี จึงไม่แปลกใจเลยว่า ทำไมเราถึงนิยมใช้ ผ้ากระสอบ มาผลิตเป็นกระเป๋าผ้า เช่นเดียวกับผ้าแคนวาส
- ความมันวาว และสีใยปอ :โดยปกติแล้ว ความมันวาว มักจะสัมพันธ์กับความเหนียว ถ้าเส้นใยมีความมันวาว แสดงว่า ต้นปอที่ตัด มีอายุที่พอเหมาะ มีความเหนียวมาก สีจะมีความเหลืองนวล , ถ้าหาก เส้นใยปอ มีสีซีด ไม่วาว จะเป็นต้นปออ่อน ทำให้เส้นเชือกขาดได้ง่าย , แต่ถ้าหากสีกระด้าง แสดงว่า ต้นปอแก่เกินไป เส้นใยจะกระด้างและเปราะ เช่นกัน
คุณสมบัติที่โดดเด่น ไม่ซ้ำใคร ของใยผ้ากระสอบ สามารถนำไปใช้ประโยชน์ ได้หลากหลาย พร้อมกับ สอดคล้องกับกระแส อนุรักษ์สิ่งแวดล้อมด้วย ไปดูกันว่า 3 ดีไซน์ สุดเก๋ จากใยผ้ากระสอบ
- เฟอร์นิเจอร์ ( Furniture )
ในปัจจุบัน การตกแต่งภายใน ด้วยผ้ากระสอบ เป็นที่นิยมอย่างมาก โดยจะให้ ความเป็นสไตล์บูทีค ( Boutique ) ที่จะมี การตกแต่งภายใน และเฟอร์นิเจอร์ ที่ทำจากไม้เป็นหลัก และผลิตภัณฑ์ ที่ทำจากผ้ากระสอบ ก็นิยมนำมาตกแต่งเช่นเดียวกัน อาทิเช่น เสื่อ / พรม , หมอน , เก้าอี้ กระถางต้น่ไม้ และรวมถึงโคมไฟด้วย
ซึ่งนักออกแบบหลายคน ได้ดึงเอาเอกลักษณ์ และคุณสมบัติ ของใยผ้ากระสอบ มาใช้ได้อย่างเต็มที่ ไม่ว่าจะเป็นเรื่อง ความแข็งแรง - ทนทาน , ย้อมติดสีง่าย , ความยืดหยุ่นของเส้นใย เป็นต้น ด้วยคุณสมบัติเหล่านี้ ทำให้ง่ายต่อการออกแบบ สินค้าแต่ละชิ้น ก็จะมีความน่าสนใจ มากขึ้นด้วย ไปดูกันว่า ดีไซน์ที่ได้จากผ้ากระสอบ จะสวยงามแค่ไหน
- เครื่องนุ่งห่ม และเครื่องประดับ ( Cloth and accessories )
สำหรับเสื้อผ้า เครื่องแต่งกาย และเครื่องประดับ อาจจะมีการถักทอที่ ค่อนข้างแตกต่าง จากสินค้า / ผลิคภัณฑ์อื่น ที่มาจากผ้ากระสอบ เนื่องจาก สินค้าประเภทนี้ มีการสัมผัสที่ผิวโดยตรง จึงทำให้ ต้องมีการถักที่ละเอียด ใช้ใยกระสอบเส้นเล็ก เพื่อลดอาการเสียดสี หรือผิวหนังถลอกได้
สำหรับ กลุ่มสินค้านี้ ที่เป็นที่นิยม ได้แก่ เสื้อผ้า , รองเท้า , ต่างหู , หมวก เป็นต้น ซึ่งเป็นการดีไซน์ ที่ได้รับการยอมมรับ ค่อนข้างมาก ในต่างประเทศ
- กระเป๋าผ้า หรือ ถุงใส่ของ
อย่างที่ทราบกันดี ว่า คุณสมบัติที่โดดเด่น ของผ้ากระสอบ ที่กล่าวไปข้างต้น เหมะสมอย่างมาก สำหรับ การผลิตกระเป๋าผ้า หรือถุงผ้าใส่ของ ใส่ธัญพืชต่าง ๆ ความแข็งแรงทนทาน และรองรับน้ำหนักได้เยอะ ทำให้ใยผ้ากระสอบ มีความนิยมมาตั้งแต่อดีต จนถึงปัจจุบัน
นอกจากนี้ การผลิตกระเป๋าผ้า จากผ้ากระสอบ นิยมนำมาเคลือบด้วย ลามิเนต ( Laminate ) คือ การใช้กาว หรือความร้อนอัดฟิล์มแผ่นบาง ๆ เพื่อให้ติด บนพื้นผิวของกระเป๋าผ้า ซึ่งเราสามารถ เคลือบกระเป๋าผ้า ได้ทั้งสองด้าน ช่วยในเรื่องของ การกันความชื้น หรือกันการซึมผ่านของน้ำ ได้เป็นอย่างดี และช่วยเพิ่มความแข็งแรง ให้กับกระเป๋าผ้าของเรา ได้ในอีกระดับหนึ่งอีกด้วย สำหรับกระเป๋าผ้า หรือถุงที่นิยมผลิต ได้แก่ กระเป๋าผ้าอเนกประสงค์ , กระเป๋าลดโลกร้อน , กระเป๋าเป้ , กระเป๋าเดินทาง , กระเป๋าสะพาย , กระเป๋าถือ , กระเป๋าใส่ของที่ระลึก ฯลฯ
ทำไม ผ้ากระสอบ จึงเป็นที่นิยม ในการผลิตกระเป๋าผ้า ?
ต่างประเทศ รวมถึงประเทศไทยเอง ต่างให้ความสำคัญ กับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น จากที่เราเห็นได้ชัด จาก การรณรงค์ ใช้กระเป๋าผ้า แทนการใช้ถุงพลาสสติก เนื่องจาก ผ้ากระสอบ เป็นเส้นใยจากธรรมชาติ 100 % เช่นเดียวกับ ผ้าแคนวาส ( ทำจากผ้าฝ้าย หรือผ้า cotton ) จึงสามารถย่อยสลายได้ ด้วยตัวมันเอง ทั้งการนำผ้ากระสอบ มาผลิตเป็นกระเป๋าผ้านั้น สามารถขึ้นรูปทรงได้ง่าย ด้วยการเย็บและดีไซน์ ที่หลากหลาย ทำให้เราได้กระเป๋าผ้า จากผ้ากระสอบ ในแบบที่ไม่ซ้ำใคร ( สามารถติดตาม : 6 กลุ่มเป้าหมาย สั่งทำกระเป๋าผ้าแจก แล้วจะปังค์ )
